Het hele H2H Project staat in het kader van de energie transitie om zonder aardgas toch warm te kunnen blijven wonen. Tegelijk is er het streven om dit doel zonder extra CO2 uitstoot te bereiken. Door geen fossiele brandstof te gebruiken bij de opwekking van Waterstofgas is dit mogelijk.
Daarnaast is er de discussie over de stijgende energierekening. Door technieken te kiezen die haalbaar en betaalbaar zijn streven wij naar een oplossing die zonder stijgende energiekosten en snel kan worden gerealiseerd.
Onze focus ligt in eerste instantie op huizen die slecht te isoleren zijn en die dus praktisch gesproken op waterstof zijn aangewezen als vervanger van aardgas. Ook in andere situaties kan waterstofgas een waardevolle aanvulling zijn op nieuwe vormen van energievoorziening zoals het bijstoken op piekmomenten bij collectieve of individuele warmtepompen en bij een warmtenet. Daarnaast zijn er talloze situaties waar andere vormen van verwarmen dan alleen met waterstof heel goed mogelijk zijn.
Uit ons onderzoek komt naar voren dat het perspectief voor de toekomstige warmtevoorziening voor Wageningen wel eens zou kunnen zijn:
- Vrije keuze bewoners
- Basisvoorziening: waterstof overal in Wageningen beschikbaar voor wie wil – voor zover er geen andere collectieve voorziening is – en als mogelijkheid om op terug te vallen in geval van storingen
- Opties voor bewoners zijn
- Warmtepomp individueel
- Warmtepomp collectief
- (regionaal) warmtenet
- Waterstof
Enkele veel gestelde vragen:
Vraag 1: Waarom moet dit in Wageningen, waarom niet ergens anders?
Ook elders in Nederland zijn er proeftuinen in voorbereiding die waterstof gaan gebruiken als vervanger voor aardgas. In Rozenburg werkt het al.
Als wij dit nu ook in Wageningen doen, laten we zien dat we klimaatverandering niet alleen in woorden serieus nemen maar ook in daden. De urgentie om snel iets te doen is groot. En ook heel belangrijk, we doen ervaring op hoe we verschillende verwarmingssystemen in een hele wijk kunnen toepassen ten behoeve van de komende warmtetransitie.
Vraag 2: Moet waterstofgas altijd met groene stroom geproduceerd te worden?
Idealiter wel, want anders levert het geen bijdrage in de CO2 reductie. Als het echt niet anders kan is ook blauwe waterstof als tussenoplossing, als overgangsmaatregel mogelijk.
Vraag 3: Is er al voldoende groene stroom beschikbaar?
Nederland loop fors achter op het gebied van duurzame energie. Gelukkig kunnen we zelf groene stroom opwekken en daarnaast inkopen op de elektriciteitsmarkt. Daarvoor worden certificaten van oorsprong gebruikt.
Door groene stroom in te kopen wordt de markt gestimuleerd sneller en effectiever nieuwe groene stroom te produceren (op zee of op land).
Nog mooier is het als we lokaal alle benodigde stroom met zonnepanelen kunnen opwekken (zoals op de daken van alle woningen en gebouwen in onze wijk – en elders – die daarvoor in aanmerking komen, op de voormalige stortplaats, de geluidwering langs de N225 en zo verder) of met windmolens (Wageningen is hier nog niet aan toe). maar… niet elke wijk hoeft zijn eigen stroom op te wekken. Gelukkig niet.
Vraag 4: Is er al voldoende groene waterstof?
Nee, deze markt is volop in ontwikkeling en daarom wordt er ook aangegeven dat de beschikbare waterstof eerst naar de industrie gaat en pas in de laatste fase naar de woningen. Echter, wij willen nu al overstappen, daarom gaan we het zelf maken. Dan zijn we onafhankelijk van de marktontwikkelingen en kunnen we veel sneller onze gewenste en noodzakelijke CO2-reductie behalen.
Vraag 5: Is het niet beter om het waterstofgas te gebruiken in een fuelcell (die zowel warmte als elektriciteit levert) dan het te verbranden?
Ja dat kan, er zijn echter nog nauwelijks kleine fuel cells voor in woningen beschikbaar. Deze worden in de komende 10 jaar verderontwikkeld.
Vraag 6: Is het niet beter om met een warmtepomp te gaan werken eventueel aangevuld met een H2 ketel.
Dat is in veel situaties een prima oplossing. De vrij forse investering die hiermee gepaard gaat voor de bewoners maakt deze oplossing niet voor iedereen haalbaar. Ook bieden warmtepompen niet voor elke woning voldoende warmte in koude perioden. Dan kan gekozen worden voor een warmtepomp met daarbij een H2 ketel voor de dagen en nachten dat het erg koud is.
Overstap naar een waterstofgas ketel is wel voor iedereen haalbaar en betaalbaar.
Vraag 7: Is waterstof de enige oplossing om CO2 neutraal te verwarmen?
Nee zeker niet! Er zullen altijd per huis / per wijk keuzes gemaakt worden die daar, op dat moment, de meest logische oplossing bieden.
Wat we vooral niet moeten gaan doen is wachten tot de markt ons DE oplossing aandraagt want die komt misschien wel nooit.
Vraag 8: Is het doel om zo efficiënt mogelijk CO2 reductie te bereiken?
Nee, het is niet ons doel om zo efficiënt mogelijk CO2 reductie te bereiken, want het gaat om veel meer dan alleen efficiency, namelijk ook maatschappelijke acceptatie van de gebruikte techniek en de betaalbaarheid daarvan, om ervaring op te doen en anderen te stimuleren.
De opgave van de warmtetransitie is evenwel groot. We zullen dus alle mogelijke opties moeten inzetten.
Vraag 9: Is waterstof wel veilig?
Ja zeker. Het stadsgas dat tot midden vorige eeuw werd gebruikt bestond voor meer dan de helft uit waterstof. In elke grotere plaats stond wel een gasfabriek, die uit kolen stadsgas maakte.
Recent heeft Kiwa onderzoek gedaan naar de veiligheid van waterstofgas. Conclusie: tenminste zo veilig als aardgas. Omdat waterstof kleur- en reukloos is, moet er wel een kleurtje en wat reukstof aan worden toegevoegd. Dat is nog een heel precies werk, maar ook dat werkt nu goed.
Vraag 10: welke aanpassingen in en rond mijn woning zijn nodig als ik overschakel op waterstof?
Kort gezegd: heel weinig. De bestaande Cv-ketel wordt vervangen door een vergelijkbare waterstofketel en er komt een nieuwe gasmeter. Voor dat laatste zorgt de netbeheerder, voor het eerste zorgt het project. En ook niet onbelangrijk, vrijwel nergens hoeft de straat opengebroken te worden.
Vraag 11: kan het bestaande aardgasnet in Wageningen worden gebruikt?
Netbeheerder Liander heeft het gasnet in Wageningen globaal bekeken en geconcludeerd dat het met enige aanpassingen geschikt is voor waterstof. Net als op de meeste plaatsen in Nederland.
Vraag 12: Hoe ziet een productielocatie voor waterstof eruit?
Klein en simpel. Afhankelijk van de benodigde capaciteit kan worden volstaan met één 40 voets zeecontainer voor de productie van waterstof en – indien gewenst – een tweede container voor de opslag van waterstof als buffer voor de momenten dat er geen (goedkope) stroom beschikbaar is.
Het lijkt erop dat de enige veiligheidsvoorwaarde is dat de brandweer er om heen moet kunnen rijden.
Vraag 13: wat gebeurt er als de waterstof productie plotseling stil valt?
Om te beginnen zal dan de buffervoorraad waterstof worden ingezet. U merkt daar niets van. Als er sprake is van een langduriger storing, zal tijdig waterstof van elders worden aangevoerd. Daar zult u dus ook niets van hoeven te merken. Tenzij de hele energievoorziening in Nederland plat ligt. Dan komt alles plat te liggen en hebben we allemaal een veel groter probleem.
Vraag 14: Kunnen we niet beter wachten tot we echt allemaal zonder aardgas komen te zitten?
Dat heeft zo als alles zijn voor en tegen. Wachten heeft het voordeel dat we niet zelf hoeven te experimenteren maar dat aan anderen kunnen overlaten. Het heeft ook het voordeel dat de kosten dan waarschijnlijk lager zijn.
Het nadeel van wachten is o.i. echter groter:
- We dragen pas een jaar of tien later bij aan de reductie van de CO2 uitstoot, terwijl de urgentie om dat te doen erg groot is.
- We kunnen geen gebruik maken van beschikbare subsidies om de aanloopverliezen, de onrendabele top van de vereiste investeringen te compenseren.
- Wageningen mag zich als City of Life sciences best wel profileren als een voorloper op het gebied van duurzame energie. Nu is het tegendeel nog het geval.
Een veel gehoorde tegenwerping tegen het nu snel overschakelen op waterstof is dat er andere manieren voor CO2 reductie zijn, die (aanzienlijk) efficiënter zijn. Ons antwoord daarop is dat dit zeker het geval is, maar dat we niet weten wanneer die andere manieren gerealiseerd worden. Dat kan nog wel een tijd duren. Mensen moeten daarvoor wel het initiatief nemen. Omdat de waterstofoptie al op korte termijn heel belangrijk wordt, willen we nu in Wageningen het initiatief nemen tot een uitgebreide en zeer gevarieerde toepassing van verwarmen met waterstof en diverse andere methoden.